Beschik jij over de werkvaardigheden van de toekomst?

 
Er is maar één constante op de werkplek vandaag: verandering. En ik vermoed dat dat wel nog een tijdje zo blijft. Technologie blijft in recordtempo evolueren. Jongeren nemen de werkvloer over (tegen 2020 maakt de millenniumgeneratie 50% uit van de actieve bevolking) en brengen hun passie voor digitale technologie mee. En naarmate deze disruptieve veranderingen de werkplek binnendringen, worden we allemaal uit onze comfortzone gehaald. Waar we vroeger alles onder controle leken te hebben, veranderen dingen nu zo snel dat we het moeilijk hebben om ons aan te passen. Vandaar: hoog tijd om even in te zoomen op de vaardigheden die we vandaag hebben, om die skills af te toetsen aan de verschillende trends op de werkplek en om in kaart te brengen welke skills we nodig hebben om vooruitgang te boeken.
 
Een rapport van het ‘Institute for the Future’ (IFTF) lijst de voornaamste werkvaardigheden op die in de volgende jaren nodig zullen zijn (en eigenlijk nu al nodig zijn).

Betekenis geven

‘Betekenis geven’ (sense-making) betekent “de wereld begrijpen”. Oftewel alle oude denkpatronen die creativiteit in de weg staan, overboord gooien en zorgen dat je je vlot kunt aanpassen aan elke verandering. Steve Jobs zei ooit “Creativiteit gaat gewoon over het verbinden van dingen”. Als je creatieve mensen vraagt hoe ze iets hebben gedaan, voelen ze zich vaak schuldig omdat ze niet echt iets hebben gedaan; ze hebben gewoon iets gezien. ‘Sense-making’ gaat over het vermogen om dingen te verbinden en zo ruimte te maken voor nieuwe ideeën en out-of-the-box denken, zonder enige beperking.

Sociale intelligentie

We brengen minder tijd door met de mensen rondom ons. Face-to-facegesprekken worden steeds vaker vervangen door sms, e-mail, chat of sociale netwerken. En toch blijft het cruciaal om vlot relaties te onderhouden en contact te maken met anderen. We leven in het tijdperk van het individu. Dat betekent dat iedereen andere doelstellingen, wensen en motivaties heeft. Of je nu spreekt met een medewerker of met een klant, iedereen is uniek en wil ook zo behandeld worden. Enkel als we op een diepere, meer betekenisvolle manier contact kunnen maken met mensen – zowel collega’s als onbekenden – zullen we bloeien en groeien in dit industriële tijdperk, zullen we dingen gedaan krijgen en complexe problemen kunnen oplossen. Ondanks de technologie die voorhanden is, moeten we blijven werken aan ons vermogen om de emoties, motivatie en triggers van de mensen rond ons sneller te ontcijferen. Business moet op een menselijke manier worden benaderd.

Vernieuwend en adaptief denken

Wat ook ons beroep, we ervaren allemaal dat alles razendsnel en ingrijpend verandert. Bedrijven evolueren aan zo’n moordend tempo dat up-to-date blijven niet langer volstaat. We moeten relevant blijven en ons denken 100% focussen op de toekomst. Zelf initiatieven nemen om permanent onze skills aan te scherpen, onszelf dwingen om uit onze comfortzone te stappen, een eeuwige student te worden en ons flexibel aan te passen aan nieuwe realiteiten. Enkel zo zullen we waarde blijven creëren.

Cross-culturele competenties

Mensen reizen, communiceren en leggen contacten met anderen zoals nooit voorheen. Voor het plezier maar ook voor het werk. Wie succes wil boeken, moet in staat zijn om relaties aan te gaan. Velen van ons werken elke dag in een internationale omgeving, met de meest uiteenlopende culturen. Wie zich kan inleven in de leefwereld van die andere culturen en zijn communicatie en stijl van samenwerken kan aanpassen, zal succesvol samenwerken, over landsgrenzen, continenten en culturen heen. Cross-culturele competenties zijn een belangrijke troef om mensen te begrijpen en om de menselijke relaties te ontwikkelen die je nodig hebt om je professionele doelstellingen te bereiken.

Rekenkundig denken

Nee, ‘rekenkundig denken’ betekent niet dat je moet denken als een computer. Maar toch wordt analytisch denken alsmaar belangrijker, omdat data echt alomtegenwoordig is. Je doorploegt elke dag tientallen – of honderdtallen – e-mails; je goochelt met data in Excel-spreadsheets; er is echt data uit de meest uiteenlopende bronnen. De vaardigheid om grote hoeveelheden data te vertalen naar inzicht is nu, meer dan ooit, een zegen. Ook jij werkt vast elke dag met massa’s data maar begrijp je de betekenis, de trends en de patronen? ‘Rekenkundig denken’ moet een basisvaardigheid worden. Daarom moeten we onze kinderen er al op jonge leeftijd vertrouwd mee maken. In ons bedrijf hebben we onlangs een leuke activiteit georganiseerd rond Scratch, een interactieve leeromgeving ontwikkeld door het MIT. Scratch leert jonge mensen de fundamentals van rekenkundig denken in een speelse, veilige omgeving. We brachten onze kroost samen en leerden hen hoe ze met behulp van Scratch hun eigen spel, verhaal of applicatie konden maken. Het was ongelooflijk om te zien hoe snel kinderen alles onder de knie hebben en hoe rekenkundig denken hen helpt om vlot creatieve applicaties te ontwikkelen.

Nieuwe mediageletterdheid

Print jij nog altijd alle 50 slides van je PowerPoint-presentaties? Communiceren en informeren is fors veranderd, de voorbije jaren. Video’s, blogs en podcasts zijn de nieuwe presentaties. De generatie die nu onze werkvloer overspoelt, werd ‘digitaal’ geboren. En iedereen moet mee. Digitale en sociale media moeten net zo vertrouwd worden als papers en presentaties.

Transdisciplinair denken

We leven in een tijdperk van forse concurrentie en ingrijpende technologische veranderingen. Dat betekent dat we over veel bredere vaardigheden moeten beschikken om onze bedrijven te differentiëren van de concurrentie en een voorsprong te nemen op de markt. Een groep experts samenbrengen, is niet langer de manier om onze complexe problemen op te lossen. Bedrijven hebben nood aan generalisten die over nieuwe, flexibele vaardigheden beschikken. Zodat ze in staat zijn om het bredere beeld te zien, te luisteren, ideeën samen te vatten en alles te connecteren.

Ontwerpmentaliteit

De wereld is momenteel in transitie: het oude businessmodel wordt langzaam maar zeker ingeruild voor een nieuwe wereld. In de oude ‘businesswereld’ voerde massaproductie de toon; producten en diensten werden ontworpen in een lab en dan uitgerold naar de massa. In de nieuwe wereld draait alles rond de mens. Mensen werken samen in interdisciplinaire teams en ontwikkelen nieuwe producten en diensten via collaboratieve processen. Een ‘ontwerpmentaliteit’ verwijst naar de ideeën/ de aanpak waarop een mens een situatie benadert. Hij/ zij focust op de menselijke waarden en probeert de menselijke kant van dingen te begrijpen. Dat is de basis van een succesvolle ontwerpmentaliteit, een krachtige manier om problemen op te lossen, die vele deuren opent. Er is trouwens een brede waaier tools (storytelling, observatie, prototyping …) voorhanden om die aanpak te ondersteunen. Wie vandaag een succesvolle ‘uitvoerder’ wil zijn, moet een ontwerpmentaliteit aannemen. De aanpak zou trouwens altijd centraal moeten staan bij de ontwikkeling van een businessstrategie.

Management van cognitieve vermogens

De massa data en informatie die ons bereikt, is op korte tijd exponentieel gegroeid. We worden overspoeld door data, in verschillende formats en op verschillende toestellen. Een tweet hier, een sms of e-mail daar en voor we het beseffen, verdrinken we in de stroom en kunnen we niet meer beslissen welke informatie het belangrijkst is. Het vermogen om informatie effectief te filteren en te focussen op wat prioritair is, wordt essentieel. Dat vermogen houdt ook in dat je elk kanaal goed kan beheren. Dat je vlot beslist waar je participeert en wat je negeert en dat je bij- en hoofdzaak van elkaar kunt onderscheiden.

Virtuele samenwerking

Of je het nu leuk vindt of niet, mensen moeten in de huidige, globale wereld virtueel werken en samenwerken; aan zowel simpele opdrachten als complexe taken. Uiteraard, er is een hele resem tools en technologie beschikbaar om ons daarbij te helpen. En toch is het niet makkelijk om efficiënt te werken in een virtueel team of om zo’n team te leiden. Op technologische vlak ziet de toekomst voor virtuele samenwerking er veelbelovend uit. Het aanbod aan zakelijke technologie is gigantisch. Maar virtueel werken, vereist ook een nieuwe set competenties, die ons helpen om productief te werken in onze cross-culturele, globale realiteit.
 
In een wereld waarin het een topprioriteit is om relevant te blijven (voor individuen en voor bedrijven), is er geen garantie dat een van deze skills tot succes zal leiden. Ons advies? Neem je eigen lot in handen. Evalueer waar je vandaag staat en breng in kaart waar je naartoe wil …

Nog andere toekomstgerichte competenties?

Deze lijst van werkvaardigheden weerspiegelt de ‘huidige noden voor de toekomst’. Maar zoals we schreven in het begin van deze blogpost is ‘verandering’ de enige zekerheid in de werkplek vandaag. Dat geldt ook voor het rapport waarop we ons baseerden. Persoonlijk zou ik nog een paar vaardigheden aan het lijstje willen toevoegen, die ik vond in een rapport van de Europese Unie:
 
Leren leren is gelinkt aan leren. Het is het vermogen om voor je eigen leertraject in te staan en dat zelf te organiseren, individueel of in groep, in lijn met je eigen noden en de bestaande methodes en opportuniteiten;
 
Sociale en maatschappelijke vaardigheden: ‘Sociale vaardigheid’ refereert naar de persoonlijke, interpersoonlijke en interculturele vaardigheid en elk gedrag dat een individu in staat stelt om op een effectieve en constructieve manier deel te nemen aan het sociale en zakelijke leven. Dit vermogen is nauw verbonden met persoonlijk en sociaal welzijn. Het veronderstelt begrip van de gedragscodes en gebruiken van de verschillende omgevingen waarin je je begeeft. ‘Maatschappelijke vaardigheden’, en vooral de kennis van sociale en politieke concepten en structuren (democratie, justitie, gelijkheid, burgerzin en burgerrechten), geven individuen de bagage om actief deel te nemen aan de samenleving;
 
Zin voor initiatief en ondernemerschap is de vaardigheid om ideeën om te zetten in actie. Het veronderstelt creativiteit, innovatie en de durf om risico’s te nemen, evenals de mogelijkheid om projecten goed te plannen en te beheren, om zo de vooropgestelde doelstellingen te bereiken. Het individu is bewust van de context van zijn/haar werk en grijpt elke opportuniteit die zich aanbiedt. Zo zal hij/zij specifiekere skills ontwikkelen en de kennis opdoen die nodig is om sociale of commerciële activiteiten te ontwikkelen of ertoe bij te dragen. Onder deze vaardigheid valt ook het besef van ethische waarden en good governance;
 
Cultureel bewustzijn en expressie: omvat appreciatie voor de creatieve uitdrukking van ideeën, ervaringen en emoties in een brede waaier media (muziek, podiumkunsten, literatuur en visuele kunsten).
 
Voeg deze vier vaardigheden die de Europese Unie vooropstelt bij de skills uit het rapport van het IFTF en het lijstje is volgens mij compleet: dit zijn dé werkvaardigheden van de toekomst!